شهر وان ترکیه بزرگترین شهر در شرق کشور ترکیه می باشد. مساجد شهر وان یکی از مکان های توریستی این شهر محسوب می شوند. این شهر یکی از شهرهای اسلامی و کردنشین کشور ترکیه می باشد که در دوران حکومت ترکان جز قلمرو کشور ایران بوده است. زیبایی های معماری و نگارگری های داخلی مساجد شهر وان نه تنها برای مردم مسلمان جالب و دیدنی است بلکه برای بسیاری از توریست های اروپایی هم جالب توجه است. از جمله مهمترین مساجد زیبای شهر وان می توان به مسجد جامع وان و مسجد حضرت عمر اشاره کرد. در ادامه این مقاله با تعدادی از این مساجد آشنا شوید.
مسجد حضرت عمر شهر وان:
یکی از بزرگترین مساجد شهر وان ، مسجد حضرت عمر است. این مسجد بسیار زیبا و دارای یک حیاط بسیار با صفا است. در کناره های این مسجد آیه های از سوره های قرآن به خط کوفی نوشته شده است که زیبایی بسیار زیادی را به کاشی ها و نگارگری های این مکان داده است. از آن جهت که این مسجد یکی از است که جز قلمرو ایران بوده است. نگارگری ها و معماری این مسجد بیشتر شباهت به نگارگری های ایرانی دارد. این مسجد در خیابان جمهوریت منتهی به بش یول قرار دارد. این مسجد در بافت قدیمی شهر وان واقع شده است و دارای مناره های ۱۵ متری است. همچنین این مسجد یکی از مساجد قدیمی شهر وان است که در قرن ۱۵ بنا شده است و در حدود ۳۰۰ سال بعد هم طرح بازسازی مسجد عمر آغاز شد. این مسجد دارای سنگ تراشی های بسیاری زیبایی است و یکی ازمساجد شهر وان است که در گذشته به صورت اختصاصی برای مسلمانان باز می شده است. اما امروزه به عنوان یک مکان توریستی برای تمامی ادیان قابل بازدید است.
مسجد اولو جامی شهر وان :
یکی دیگر از مساجد شهر وان ، مسجد اولو جامی است. این مسجد در واقع بازمانده مسجد بزرگ وان است. از ساختمان مسجد تنها دیواره های اصلی و قسمتی از مناره های پایینی آن باقی مانده است. این مسجد هم یکی از مساجد دوره سلجوقیان است و از مساجد دوره ترکان و حکومت سلطان قرایوسف محسوب می شود .قدمت این مسجد به قرن دوازدهم بر می گردد. در سال ۱۸۴۴ بر اثر وقوع زلزله سقف این مسجد دچار ریزش شد و در جنگ جهانی اول این مسجد نابود شد. در سال ۱۹۱۳ بازسازی این مسجد توسط باخمن انجام شد. فضای داخلی این مسجد شش ردیف همراه با ۶ صحن جانبی و پایه های ۸ ضلعی است. در این مسجد بیشتر نگارگری های اسلیمی را مشاهده می کنید.
مسجد هوسریف پاسا شهر وان :
این مسجد یکی دیگر از مساجد شهر وان است که در دل کوه قرار گرفته است و یک مسجد کوهستانی است. این مسجد جز آثار قدیمی شهر وان ترکیه است که تقریبا قدمت آن به اوایل دوران اسلام باز می گردد. به همین دلیل می توان گفت یکی از که قدمت بسیار زیادی دارد و جز آثار ملی ترکیه محسوب می شود همین مسجد است. این مسجد متشکل از ساختمان های کوچک در اطراف آن است و بیشتر به عنوان مکانی برای تدریس بوده است. شکل مسجد به گونه ای طراحی شده است که به صورت U شکل است. از حجره های کوچک در اطراف این مسجد وان برای تدریس استفاده می شده است. این مسجد در یک مکان خوش آب و هوا در شهر وان قرار گرفته است و در واقع یک مکان تفریحی در این شهر به حساب می آید. نمونه های اول معماری اسلامی را می توانید در این مسجد ببینید که شباهت زیادی به مساجد مکه و مدینه دارد.
مسجد ازبرسیلر شهر وان :
یکی دیگر از مساجد شهر وان ، مسجد از برسیلر است. زمان ساخت این مسجد به قرون جدید بر می گردد و قدمت زیادی ندارد. اما تقریبا یکی از مساجد بزرگ شهر وان است و بسیاری از مناسبت های مذهبی مانند نماز جمعه مسلمانان این شهر در آن برگزار می شود.
اولو کامی مسجد بزرگ وان :
یکی دیگر از مساجد شهر وان ، که معماری آن عمدتا ناشی از معماری های دوران عثمانی است، مسجد اولو کامی است. این مسجد مربوط به دوران سلجوقیان است و به مسجد سلطان بایزید معروف است. معماری این مسجد در وان توسط فردی به نام علی تکرار در سال های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ انجام شده است. ساختمان این مسجد، یک ساختمان بزرگ مستطیلی است که دارای ۲۰ گنبد در ۴ ردیف است که توسط ۱۲ ستون پشتیبانی می شوند.مسجد دارای دو مناره بلند است. همچنین یک چشمه در داخل مسجد جاری است که نمازگذاران قبل از نماز با آب آن وضو می گیرند. اتاق این مسجد به صورت بزرگ اما کم عمق طراحی شده است که در زمستان و تابستان هوای داخل آن متبوع باشد.
فضای داخلی مساجد شهر وان :
طرح کلی که از مساجد شهر وان و از مسجد عمر به عنوان قدیمی ترین مساجد این شهر به دست مورخان رسیده است مشخص شده که طراحی اولیه مساجد شهر وان با آجر هایی با طرح های پیچیده بوده است که اغلب هم از این آجر ها در مناره ها و طاق ها استفاده می کردند که نشان دهنده هنر اصیل معماری ایرانی است. قسمت های داخلی حیاط ها یا سنگی است یا به صورت گسترده با گچ و آجرکاری ، کنده کاری شده است. خصوصا حوضچه های آبی که در حیاط مساجد شهر وان قرار دارند با حکاکی گچ تزیین شده است.
هنر معماری مساجد شهر وان :
هنر معماری مساجد شهر وان اغلب از هنر معماری اوایل اسلام نشات می گیرد. اما در برخی مساجد شهر وان ، هنر معماری آن ها به صورت عربی است که بیشتر در مساجدی دیده می شود که قدمت بیشتری دارند و در زمان لشکرکشی اعراب ساخته شده اند .ولی در مساجد شهر وان که مربوط به قرن ۱۵ هستند معمولا هنر معماری تلفیقی از هنر اسلامی و ایرانی است و بیشتر معماری آن شبیه به معماری ایرانی ها بوده است. اگر در مسجد سنگی شهر وان بنگرید می بیند که بیشتر معماری آن شبیه به نقوش هندسی و کوفی است. اما در مسجد عمر می بیند که غار مجارستانی وجود دارد که با آجر های رنگی و کاشی های کهربایی پر شده است این قسمت ها عمدتا نشان دهنده معماری ایرانی هستند و که کاشی کاری یکی از هنر های ایرانی بوده است و کمتر در کشورهای عرب نشین دیده می شده است. ردیابی نقاشی های گچ بری در این مناطق بیشتر نشان دهنده هنر دست ایرانیان در است.
در این مطلب از وبسایت دانشنامه گردشگری آریا درباره مساجد شهر وان صحبت کردیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطالب دسته ترکیه و وان را مطالعه بفرمایید.